استرس و ريزش مو

ريزش مو از عوارض ناشي از استرس هاي فيزيكي و رواني است

 

موي انسان متشكل از تركيب پروتئين كراتين بوده و بيروني ترين لايه پوست محسوب مي شود. عمر سلول هاي مو، حداكثر چهار سال بوده و بطور كلي هر تار موي انسان داراي يك چرخه رشدي است كه سه تا شش سال به طول مي انجامد.

 

در طول يك ماه، هر تار مو در حدود يك سانتي متر رشد مي كند و در طول يك دوره سه ماهه، در حدود ۹۰ درصد از كل موهاي سر، رشد خواهد كرد و ۱۰ درصد ديگر در دوران استراحت به سر مي برند.

پس از گذشت سه ماه، ۱۰ درصد باقي مانده شروع به ريزش كرده و تارهاي جديد جايگزين آنها مي شود.

 

بطور طبيعي، روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو از صد هزار تار موي سر هر فرد مي ريزد.

نازك شدن، كم حجم شدن موها، ريزش بيش از حد طبيعي و ريزش هاي منطقه اي، طبيعي نبوده و با تشخيص عامل ريزش يا ضعيف شدن مو، بايد هر چه زودتر به درمان آن پرداخت.

 

 

● دلايل ريزش مو

دكتر خليل صداقت پيشه متخصص پوست، مو، زيبايي و ليزر در خصوص دلايل ريزش مو مي گويد: از عمده ترين علل ريزش مو مي توان به مشكلات هورمون، پركاري و يا كم كاري تيروئيد و عدم تعادل ترشح هورموني آندروژن يا استروژن اشاره كرد.

 

وي اضافه مي كند: كم خوني، بيماري هاي عفوني، ميكروبي يا قارچي و تغييرات هورمون كه در دوران بارداري رخ مي دهد، از ديگر علل ريزش مو، محسوب مي شود.

در دوران بارداري افزايش ميزان هورمون ها مانع از ريزش موهايي كه در مرحله استراحت قرار دارند، مي شود ولي پس از زايمان و بازگشت سطح هورمون ها به حالت عادي، موها در حجم وسيع شروع به ريزش مي كنند.

 

دكتر ساناز سامي متخصص پوست و مو، درباره علل ريزش مو مي گويد: مصرف زياد ويتامين «آ» و مصرف برخي داروها مانند دارويي كه براي كاهش غلظت خون به كار مي رود در ريزش غيرطبيعي مو، نقش دارند.

محكم بستن موها، استفاده از آب داغ، تغذيه نامناسب، استرس، مصرف قرص هاي ضد بارداري و استفاده مداوم از سشوار يا اتوي مو از ديگر مواردي است كه ممكن است باعث ريزش غيرطبيعي مو شود.

 

 

 

● استرس و ريزش مو

استرس مي تواند سبب بروز مشكلات فراواني در افراد شود. ريزش مو، از عوارض ناشي از استرس هاي فيزيكي و رواني است كه در اثر تغييرات هورموني يا ايجاد اختلال در سيستم ايمني بدن رخ مي دهد.

 

دكتر خليل صداقت پيشه در خصوص ارتباط بين استرس و ريزش مو مي گويد: استرس ها شامل دو نوع فيزيكي و رواني هستند. استرس هاي فيزيكي، در اثر خونريزي هاي حاد و ناگهاني، زايمان و عمل هاي جراحي سخت ايجاد مي شوند و استرس هاي رواني شامل خستگي هاي شديد ناشي از كار زياد، افسردگي هاي ناشي از مرگ يكي از نزديكان، از دست دادن شغل يا جدايي است. اين متخصص اضافه مي كند: بطور كلي استرس و عوامل عصبي در عملكرد سلول هاي دفاعي اختلال ايجاد مي كنند.

 

عمل اصلي سلول هاي دفاعي، شناسايي و دفع هزاران جسم خارجي و ميكروبي است كه روزانه از طريق ريه، زخم ها، پلك چشم و قرار گرفتن در معرض اشعه هاي زيان آور به درون بدن انتقال پيدا مي كنند.

 

 

زماني كه افراد به هر دليل دچار تنش و استرس مي شوند، در عملكرد سيستم دفاعي بدن اختلال ايجاد مي شود. ريزش مو در افرادي كه روزانه در معرض عوامل استرس زا قرار دارند، به علت عدم شناسايي مولكول ها و فوليكول هاي موجود در كف سر انسان است.

 

در اين حالت، سلول هاي دفاعي، فوليكول هاي مو را جسم خارجي و دشمن تلقي كرده و براي دفع آن به فوليكول ها حمله ور شده و با صدمه زدن به آنها مانع از خون رساني و تقويت ريشه مو مي شوند. ريزش مو به صورت منطقه اي كه اندازه آن در حدود يك سكه پنج توماني است از تأثيرات عدم عملكرد صحيح سلول هاي دفاعي بدن است.

 

 

دكتر ساناز سامي درخصوص ارتباط استرس و ريزش مو مي گويد: در مواقعي كه فرد در معرض عوامل استرس زا قرار مي گيرد، در اثر ايجاد تغييرات هورموني و ترشح هورمون كورتيزول يا استرس، درصد بيشتري از حجم موهاي سر وارد مرحله استراحت يا تلوژن قرار مي گيرند. در مرحله استراحت رشد موها متوقف شده و پس از گذشت سه تا چهار ماه، موهايي كه در مرحله استراحت قرار داشتند، شروع به ريزش مي كنند. بسته به نوع استرس و فشار روحي كه به افراد وارد مي شود، ميزان ريزش موها، تغيير پيدا مي كند.

 

استرس هاي فيزيكي مانند خونريزي هاي حاد، شيمي درماني، عمل هاي جراحي سخت و مصرف برخي داروها نيز در ريزش ناگهاني موهايي كه در مرحله رشد قرار دارند، نقش مهمي دارد. شيمي درماني و مصرف برخي داروها بر تقسيم سلولي فوليكول ها اثر گذاشته و باعث از بين رفتن آنها و ريزش موي سر مي شود.

 

 

● درمان

درمان ريزش مو ناشي از عوامل وراثتي، امكان پذير نبوده و تنها با روش هايي مانند كاشت مو، امكان پذير است. براي درمان ريزش مو ناشي از استرس و فشارهاي روحي فيزيكي، اكثر پزشكان داروهاي تقويتي و بهره گيري از رژيم هاي غذايي صحيح را توصيه مي كنند.

 

 

دكتر خليل صداقت پيشه در اين باره مي گويد: درمان كم خوني و اختلالات هورموني، تغيير مصرف برخي داروها كه باعث افزايش ريزش مو مي شوند، كاهش عوامل استرس زا، استفاده از داروها و تركيبات شيميايي براي رفع ريزش مو تحت نظر پزشك معالج از روش هاي كاهش ريزش مو به شمار مي رود.

 

اين متخصص معتقد است، استفاده از شامپوهاي گران قيمت يا مصرف مولتي ويتامين در صورتي كه افراد از رژيم غذايي روزانه شامل گوشت، سبزيجات، ميوه و كربوهيدرات برخوردار باشند، تأثيري در پيشگيري يا جلوگيري از ريزش موها نداشته و تنها موجب صرف هزينه هاي اضافي مي شود.

 

 

دكتر ساناز سامي در تأكيد اين مطلب اضافه مي كند: شامپوها تنها باعث خوش حالت شدن، پرپشت نشان دادن و درمان برخي عفونت ها يا شوره هاي سر مي شوند و در درمان اساسي ريزش مو نقش چنداني ندارند.

 

 

● تغذيه و ريزش مو

 

شادابي و سلامت مو با رژيم غذايي افراد، رابطه مستقيم دارد. كمبود ويتامين بويژه «ب» از علل ريزش مو، محسوب مي شود. ويتامين B۶، فوليك اسيد، مواد معدني مانند منيزيم، روي و سولفور براي پيشگيري از ريزش مو و مصرف ويتامين B۳ و B۵ در افزايش رشد مو، مفيد است.

مواد غذايي غني از ويتامين «ب» در موادي مانند لوبيا، نخودفرنگي، گل كلم، سويا، تخم مرغ، برنج، خانواده مغزها، سبوس گندم و مخمر جو يافت مي شود.

 

 

مصرف ۵۰ ميلي گرم نياسين (ويتامين B۳)، ۱۰۰ ميلي گرم پنتوئيك اسيد (ويتامين B۵)، هر سه روز يك بار در جلوگيري از ريزش موي افراد بزرگسال كمك خواهد كرد.

 

بيوتين از انواع مواد معدني است كه در رشد و سلامت مو و پوست، نقش مهمي دارد.

 

 

مواد غذايي غني از اين ماده معدني شامل برنج، بلغور گندم، نخود فرنگي، عدس، جو دوسر، لوبيا، سويا، دانه گل آفتاب گردان و گردو است. استفاده از مكمل بيوتين يا شامپو حاوي اين ماده معدني، براي پيشگيري از ريزش مو بويژه در مردان، توصيه مي شود.

 

ميزان مصرفي بيوتين در بزرگسالان، ۵۰ ميلي گرم در هر سه روز يك بار است.

 

 

انيوزيتول، ويتامين «ث» و ويتامين E، از مواد مؤثر در پيشگيري از ريزش مو، درمان قارچ هاي عفوني تشكيل شده در كف سر، انتقال اكسيژن و تقويت سيستم ايمني بدن، محسوب مي شوند.

 

افزايش ميزان ويتامين «آ» و برخي فلزات سنگين مانند جيوه، سرب و كارميم باعث ريزش مو و كاهش رشد آن مي شود.

 

 

مصرف اسيدهاي چرب امگا سه، شامل آلفا ليولنيك اسيدها كه در ماهي، روغن سويا و كانولا، جوانه گندم، روغن گردو و روغن تخم كتان يافت مي شود، از خشكي و شكنندگي مو، خارش و ايجاد شوره كف سر، پيشگيري مي كند.

 

متخصصان تغذيه معتقدند بهره مندي از رژيم غذايي سالم، شامل پروتئين، كلسيم، ويتامين هاي گروه «ب»، روي، آهن و منيزيم در پيشگيري از ريزش مو و تقويت آن مؤثر است.